معنای زندگی ازمنظر علامه طباطبائی ره وشاگردان ایشان

سخن گفتن از معنای زندگی کاری است بی پایان زیرا متناسب با تنوّع زندگی، تنوّع معنا برای ان نیز وجود دارد و هنوز در پهنه هستی، زندگی با همه حقیقت خویش برای همگان ظاهر نشده است و نسل های پیاپی همچنان که از راه می رسند زندگی را به شیوه جدیدی معنا می کنند. پرسش از معنای زندگی قدمتی به درازای تاریخ اندیشه آدمی دارد، زیرا از زمانی که بشر قادر به جهت بخشیدن به تفکراتش شد قلمرو و معنا و مفهوم زندگی نیز به عنوان موضوعی اساسی توجه او را به خود معطوف نمود. پرسش از زندگی، چیستی آن، فرجام آن و نسبت میان این دو – به مثابه پرسش های بنیادین – از آغاز تاکنون، ذهن بشر را به خود مشغول داشته است و تا زمانی که برای این پرسش ها، پاسخ هایی اقناع کننده یافت نشود نمی توان چنان زیست که شایسته بشر باشد. در این پژوهش به بررسی معنای زندگی از منظر علاّمه طباطبائی(ره) و شاگردان برجسته ایشان می پردازیم و نگرش ایشان به عنوان یک فیلسوف و مفسّر دین و قرآن را در مورد نحوه زندگی و معنای غایی مورد بررسی قرار می دهیم. 1. بیان مسأله انسان موجودی است کمال گرا و هدفمند که از بیهودگی، بی معنایی و بی هدفی سخت گریزان است. بیهودگی و پوچی، چنین موجودی را ارضا نمی کند و از این رو اگر زندگی، معنا و هدفی نداشته باشد، زنده ماندن، ارزشی نخواهد داشت؛ هرچند تمامی امکانات زندگی فراهم باشد. علّت نارضایتی و سرد شدن زندگی، «ناکامی در رفاه نیست زندگی ساده و حتی سخت را می توان دوست داشت و راضی بود، به شرط ان که معنای زندگی را درک کرده باشیم. آنچه موجب بن بست و ناامیدی در زندگی می شود، «ناکامی در معناطلبی» است. با توجه به اینکه زندگی در محیط معنا و مفهوم یافته و مولفه هایی را بر هر موجود زنده مترتب می کند نگرش های متفاوتی در مورد زندگی و معنای آن پدید می آید. رویکرد الهیون به زندگی و معنای آن با رویکرد غیر الهیون بسیار متفاوت است. مشکلی که بسیاری از صاحب نظران دنیای غرب در تفسیر زندگی دارند، این است که در اثر دیدگاه طبیعت گرایانه و عدم شناخت انسان، توجه خود را به بُعد مادی وی محدود کرده اند. در حالی که نگرش الهیون به انسان و زندگی او علاوه بر دیدگاه طبیعی یک دیدگاه غیر طبیعی و ماورائی بوده و ابعاد مختلف زندگی انسان را مورد توجه قرار می دهند. و درک معنای زندگی و فلسفه آن را پیش فرض اصلی گذران یک زندگی، زنده و پویا می دانند. از جمله فلاسفه ای که صاحب نظرات ارزشمندی در زمینه حیات، معنای زندگی و فلسفه آن است، مرحوم علاّمه طباطبائی(ره) فیلسوف، حکیم و متفکّر بزرگ اسلام میباشد. در این جستار، سعی ما بر آن است که نگرش این فیلسوف بزرگ الهی و شاگردان برجسته ایشان را در مورد معنای زندگی بررسی و تبیین نمائیم.